The Mahaparinirvana of Dipamakara Srigyana

Dīpaṃkara Śrījñāna, more commonly known as Atiśa, was a renowned 11th-century Indian Buddhist scholar, teacher, and monk who played a pivotal role in the revival of Buddhism in Tibet. Born around 980 CE in the region of Bikrampur in present-day Bangladesh, Atiśa came from a royal family but renounced worldly life to become a monk and scholar. He studied at the great monastic universities of Nālandā and Vikramaśīla, where he mastered both the Mahāyāna and Vajrayāna traditions. Revered for his profound knowledge, humility, and ethical conduct, he became one of the most respected Buddhist teachers of his time. In 1042, he was invited to Tibet by King Jangchub Ö to help restore the purity of Buddhist teachings, which had declined after earlier periods of suppression. There, Atiśa composed his most influential work, the Bodhipathapradīpa (Lamp for the Path to Enlightenment), which systematized the Buddhist path and inspired the development of the Kadampa school through his main disciple Dromtönpa. Atiśa’s teachings laid the foundation for the later Gelug tradition and shaped Tibetan Buddhism’s emphasis on ethics, study, and meditation. He passed away in Tibet in 1053 CE and is revered as one of the great reformers and spiritual lights of Tibetan Buddhism.

दीपंकर श्रीज्ञान, जसलाई अतिश भनेर बढी चिनिन्छ, ११औं शताब्दीका एक प्रसिद्ध भारतीय बौद्ध विद्वान, गुरु र भिक्षु थिए, जसले तिब्बतमा बौद्ध धर्मको पुनरुत्थानमा महत्वपूर्ण भूमिका खेले। उहाँको जन्म करिब ई.सं. ९८० तिर आजको बङ्गलादेशको बिक्रमपुर क्षेत्रमा भएको थियो। अतिशा शाही परिवारमा जन्मिए पनि उहाँले सांसारिक जीवन त्याग गरेर भिक्षु बन्नुभयो र गहिरो अध्ययनमा समर्पित हुनुभयो।

उहाँले भारतका महान बौद्ध विश्वविद्यालयहरू नालन्दा र विक्रमशिला मा अध्ययन गर्नुभयो, जहाँ उहाँले महायान र वज्रयान दुबै परम्पराहरूमा दक्षता हासिल गर्नुभयो। आफ्नो गहिरो ज्ञान, विनम्रता, र उच्च नैतिक आचरणका कारण, उहाँ आफ्नो समयका अत्यन्त सम्मानित बौद्ध गुरु मानिनुभयो।

ई.सं. १०४२ मा तिब्बती राजा जाङछुब ओ (Jangchub Ö) को निम्तोमा उहाँ तिब्बत जानुभयो, जहाँ पहिलेको दमनका कारण कमजोर बनेको बौद्ध धर्मलाई पुनःस्थापनाका लागि उहाँलाई आमन्त्रण गरिएको थियो। तिब्बतमा रहँदा उहाँले आफ्नो सबैभन्दा प्रसिद्ध कृति “बोधिपथप्रदीप”(बोधिलाई प्राप्त गर्ने मार्गको दियो) लेख्नुभयो, जसले बौद्ध धर्मको मार्गलाई चरणबद्ध रूपमा प्रस्तुत गर्‍यो।

उहाँका प्रमुख शिष्य ड्रोम्टोनपा (Dromtönpa) मार्फत यो शिक्षाले कादाम्पा परम्पराको विकास गर्‍यो, जसले पछि गेलुग परम्पराको आधार गर्‍यो।